De grote woningcorporaties in de Metropoolregio Amsterdam gebruiken de jaarlijkse huurverhogingen om de verschillen in huurhoogte te verkleinen. Hoge huren worden niet of beperkt verhoogd, terwijl veel huurders in de goedkoopste woningen een huurverhoging tot 3,9 procent tegemoet zien. En veel scheefwoners krijgen 5,4 procent voor hun kiezen.
Jaargang 2018
Corporaties verkleinen via jaarlijkse verhogingen verschillen in huurprijs
MRA-gemeenten zetten vooral in op bouw huurwoningen
Het versplinterde politieke landschap zorgt voor lange formatieperiodes in veel gemeenten. In dit dossier een overzicht van de plannen rond bouwen en wonen in de coalitieakkoorden in de Metropoolregio Amsterdam die wel zijn afgerond. Aan ambities ontbreekt het niet. De meeste colleges uit de MRA verhogen de bouwproductiedoelstellingen, verleggen de focus naar (betaalbare) huurwoningen en zetten steviger in op verduurzaming van het bestaande woningbezit. Strenger toezicht op vakantieverhuur is ook een thema dat in buurgemeenten van Amsterdam op de agenda staat.
Eerste verdieping
Wordt het stadsdeel eindelijk onderdeel van de stad?
Vóór 2012 kochten vooral (ex-)bewoners uit Amsterdam Zuidoost er zelf een nieuwe woning. Het stadsbestuur wil nu met zelfbouwprojecten en vooral veel middeldure startersappartementen het woningaanbod verbreden en nieuwe doelgroepen naar het afgescheiden stadsdeel lokken. Zuidoost kan zo een belangrijke bijdrage leveren aan het verlichten van de woningschaarste. “In Zuidoost kunnen we nu al snel heel veel bouwen”, zegt wethouder Eric van der Burg.
Overzicht van de grotere projecten
Overzicht van de geplande bouwprojecten in Amsterdam Zuidoost met meer dan 100 woningen.
Investeren in Ontwikkelbuurten: Zuidoost
De H-buurt was tijdens de grote vernieuwings-operatie van de Bijlmermeer het kind van de rekening. Na de crisis is er ruimte voor een tweede kans. De komende jaren worden miljoenen extra in deze en andere zwakke buurten gepompt volgens de Investeringsagenda Ontwikkelbuurten. Maar niet alleen de woningen en de publieke ruimte hebben dringend onderhoud nodig. Een nog groter probleem in deze buurt is de structurele armoede en hoge werkloosheid.
50.000 inwoners ondervraagd voor WiMRA-onderzoek
Van IJmuiden tot Lelystad is sprake van tekorten in alle segmenten van de woningmarkt. Sinds de crisis voorbij is, willen veel mensen verhuizen. Bovendien zet de groei van de bevolking door. Maar woningzoekenden, vooral die met een laag of middeninkomen, hebben grote problemen om een passende woning te vinden in de Metropoolregio Amsterdam. Dit blijkt uit het eerste regiobrede onderzoek. Een samenvatting van een deel van de resultaten.
Gezondheid is aspect geworden van Ruimtelijke Ordening
Lang voelde hij zich een roepende in de woestijn. Maar inmiddels is het vanzelfsprekend dat Fred Woudenberg van de GGD aanschuift bij het ontwerp van nieuwe stadswijken. Hij wil de auto zoveel mogelijk de woonwijk uit hebben en bewoners verleiden zoveel mogelijk te bewegen.
De grond van veel toekomstige woningbouwlocaties moet gesaneerd
Veel toekomstige woningbouwlocaties in de Metropoolregio Amsterdam zijn voormalige bedrijventerreinen. Je hoort weinig meer over bodemvervuiling, en evenmin over bodemsanering. Komt dat doordat sanering een vanzelfsprekend onderdeel is geworden van het bouwrijp maken van grond of zijn de normen versoepeld? NUL20 onderzocht de praktijk in de hoofdstad, waar twintig ‘spoedlocaties’ met ernstige bodemverontreiniging blijken te zijn.
Interview Pieter Hooimeijer, mede-auteur ‘De stad als gezonde Habitat’
In 2021 moet, na enig uitstel, de Omgevingswet in werking treden. De overheid beoogt in de nieuwe wet alle regels voor ruimtelijke projecten te bundelen. Dat zal ook tot meer aandacht voor een gezonde leefomgeving leiden, verwacht Pieter Hooimeijer, hoogleraar sociale geografie in Utrecht en medeopsteller van het advies ‘De stad als gezonde habitat’ van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli).
‘Studenten kunnen vliegtuiglawaai wel hebben’
Om extra woningen te kunnen bouwen, worden de grenzen opgezocht van milieu- en geluidscontouren. Een belangrijke case-story zijn de bouwplannen van Amstelveen voor het verouderde kantorengebied Kronenburg. Maar veel meer nieuwbouwplannen vallen binnen beperkingsgebieden rond Schiphol.
Doet Programma Woningkwaliteit wat het belooft?
Vocht en schimmel in huis kunnen de verhouding tussen huurder en verhuurder flink verzuren, zo blijkt uit vaak emotionele optredens van huurders in consumentenprogramma’s en nieuwsitems. Begrijpelijk, want schimmel bedreigt de gezondheid. Het Amsterdamse Programma Woningkwaliteit bindt er de strijd mee aan.
Jaarbericht Platform Woningcorporaties Noordelijke Randstad
In de regio Amsterdam worden er buiten de hoofdstad nog altijd weinig sociale huurwoningen toegevoegd. In 2017 werden in het gebied Zaanstreek-Waterland 107 woningen opgeleverd en in zuidelijke regio Amstelland-Meerlanden 54. Nog minder dan in 2016. Amsterdam leverde 2.135 zelfstandig sociale huurwoningen op, waarvan 876 voor studenten. Dat meldt het Jaarbericht 2018 van het Platform Woningcorporaties Noordvleugel Randstad (PWNR).
Woonruimteverdeling in regio Amsterdam op de schop
Het systeem voor de woonruimteverdeling in de regio Amsterdam gaat op de schop. Althans daar koersen de betrokken vijftien gemeenten en woningcorporaties op aan. Gelet op de vastgestelde uitgangspunten zijn er dit keer wezenlijke veranderingen op til. De herziening moet leiden tot betere kansen voor starters en spoedzoekers. De opgebouwde inschrijfduur gaat aan belang inboeten.
Er zijn in Amsterdam altijd wachtlijsten geweest, ook toen bijna 80 procent van de woningvoorraad uit gereguleerde huurwoningen bestond.
Eindelijk enig succes in Amsterdam voor bijzondere verhuisregelingen
Lange tijd werd maar mondjesmaat gebruik gemaakt van de bijzondere verhuisregelingen Van Hoog naar Laag en Van Groot naar Beter. Nu belemmeringen als een huursprong en verhuiskosten weggenomen zijn, blijken meer mensen bereid naar een beter passende sociale huurwoning te verhuizen.
ruilapp HuisjeHuisje
HuisjeHuisje bestaat een jaar. Er is veel belangstelling voor de gratis woningruil-app, maar het aantal geslaagde woningruilingen valt tegen. Duizenden geïnteresseerden schreven zich in, maar na een jaar vallen er slechts 24 geslaagde woningruilen te noteren. Achtenveertig huishoudens kregen dus een woning die hen meer aansprak.
Steeds meer corporaties en gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam proberen senioren of kleine huishoudens te verleiden dan wel te helpen naar een kleinere of meer geschikte woning te verhuizen. Dat moet bijna altijd wel binnen de gemeentegrenzen. Een (onvolledig) overzicht van diverse regelingen ‘Van Groot naar Beter’ in de regio van Amsterdam.
Tweede verdieping
Positie van middeninkomens op de woningmarkt laat zich niet zomaar verbeteren
Het woningtekort in Nederland loopt op. Dat treft vele huishoudens, maar zeker de middeninkomens. De spreekwoordelijke onderwijzer, agent of verpleger kan moeilijk meer aan een woning komen. Wat valt er aan te doen?
Regie is nodig, maar niemand heeft trek in een nieuw masterplan
De vernieuwing van Nieuw-West zit weer in een hogere versnelling. Eindelijk wordt ook een begin gemaakt met de aanpak van Slotermeer, het stiefkindje van de Stedelijke Vernieuwing. Alle planvorming sneefde eerder in de crisis. Regie op de planvorming is noodzakelijk, ook al vanwege de negenduizend extra woningen uit Koers 2025 die ergens in Nieuw-West moeten komen. Daar komt Amsterdam Gasloos 2040 nog eens bij. Maar op een nieuw Parkstadplan zit niemand te wachten. Het wachten is nu op het ‘ontwikkelkader’.
Ontwikkelbuurten: Dobbebuurt, Slotermeer
De Dobbebuurt in Slotermeer is een van de 22 zogeheten ‘ontwikkelbuurten’ in Nieuw-West. Deze buurt is gemeentelijk beschermd stadsgezicht en onderdeel van het Van Eesterenmuseum. Een extra reden voor de betrokken woningcorporaties om de sloopplannen definitief weg te bergen. De grootste eigenaar Rochdale moet met de renovatie nog een begin maken. Niet alleen de staat van veel huizen is slecht. De Dobbebuurt - en de rest van Slotermeer - bungelen onderaan veel lijstjes.
Gerenoveerde woningen Gentiaanbuurt krijgen stadsverwarming
Het is zover. In de Gentiaanbuurt in Amsterdam-Noord zijn de eerste bestaande woningen van het aardgas afgesloten. Nog enkele honderdduizenden woningen te gaan om van de energietransitie een succes te maken. Hoe staat het ervoor met aardgasvrij Amsterdam?
Eindelijk: een hoogstedelijk centrum voor Nieuw-West Vernieuwing
Aan het begin van het nieuwe millennium waren er al plannen om het Osdorpplein een grote opknapbeurt te geven. Pas sinds twee jaar is de vernieuwing echt op stoom gekomen. Met 1.780 nieuwbouwwoningen en 34.000 m2 aan nieuwe winkels, horeca en culturele voorzieningen moet aan de Sloterplas een bruisend stadshart voor Nieuw-West ontstaan.
Derde verdieping
Stuwt metrostation Centrumgebied Noord op tot bruisend stedelijk centrum?
In juli gaat de Noord/Zuidlijn eindelijk rijden. Wat gaat dit betekenen voor het beginpunt van de metrolijn, het Centrumgebied Noord? Dat station Noord een OV-hub voor forensen wordt, is wel duidelijk. En ook dat er grote woonwijk pal naast het station komt. Maar wordt het gebied ook een bruisend stedelijk centrum?
In juli gaat de Noord/Zuidlijn eindelijk rijden. Wat gaat dit betekenen voor het beginpunt van de metrolijn, het Centrumgebied Noord? Dat station Noord een OV-hub voor forensen wordt, is wel duidelijk. En ook dat er grote woonwijk pal naast het station komt. Maar wordt het gebied ook een bruisend stedelijk centrum?
Kunnen corporaties voorzien in politieke bouwdoelstellingen?
Gemeenten verlangen meer sociale nieuwbouw. Kunnen corporaties in die vraag voorzien? Samen met de collega-corporaties verwachten Ymere, Stadgenoot en Parteon een eind te komen, mits voldoende, betaalbare bouwlocaties beschikbaar zijn. Juist daar dreigt het aan te ontbreken.
Vierde verdieping
Woningcorporaties over Amsterdamse ambities: harde keuzes dringen zich op
Amsterdam wil de groene koploper van Europa worden. Al in 2040 moet de stad aardgasvrij zijn. Een onrealistisch tempo, voorspellen bestuurders van twee grote woningcorporaties. Ze zijn zonder meer bereid zich verder in de schulden te steken. Maar dan nog blijven harde keuzes onvermijdelijk. Tussen verduurzamen, woningen toevoegen én huren betaalbaar houden.
Kort bestek
Woningdelen: nauwelijks legalisaties, grote vlucht in hospitaverhuur
Woningdelen zorgt voor intensief woninggebruik en biedt met name jonge starters een plek in Amsterdam. Duizenden woningen worden zo echter illegaal verhuurd. De vereenvoudiging van de regels leidt vooralsnog niet tot meer legalisaties.
Splitsing van DAEB- en niet-DAEB taken
Woningcorporaties hebben per 1 januari 2018 hun taken opgedeeld in een maatschappelijk (DAEB) en commercieel deel (niet-DAEB). Hoe hebben ze dat gedaan en welke consequenties heeft dat voor de toekomst? Drie grote woningcorporaties in de regio Amsterdam hebben voor zuiver administratieve scheiding gekozen; drie andere brengen een deel van hun bezit onder bij een juridische dochter.
Krijgt unieke Amsterdamse huurdersvertegenwoordiging nog een doorstart?
Financiële en organisatorische problemen en gebrek aan vertrouwen bij leden nekten de Huurdersvereniging Amsterdam. Nu is de vraag: hoe verder? Eef Meijerman van !Woon en Miep van Diggelen van het Woonbond Kennis- en Adviescentrum bereiden een advies aan de gemeente voor. Ondertussen sorteren de huurderskoepels voor op een eigen federatie.
Amsterdam gunstige uitzondering op landelijke trend
In zijn jaarverslag luidt het Leger des Heils de noodklok: de doorstroming uit de noodopvang stagneert. Opvallende uitzondering: Amsterdam, de gemeente met de meest overspannen woningmarkt.
Onderzoek naar andere aanpak woningtoewijzing
Amsterdam en de woningcorporaties verkennen de mogelijkheden voor een rechtvaardiger toewijzingssystematiek van sociale huurwoningen. Gewenste uitkomst: een systeem met meer doorstroming en betere aansluiting op woonwensen. “Het belangrijkste is”, zegt AFWC-directeur Egbert de Vries, “dat het alternatief beter is dan de huidige wachtlijsten”.
Veel klachten over nul-op-de-meter-renovatie Wegener Sleeswijkbuurt
Eigen Haard durfde het aan: een ambitieuze pilot met een nul-op-de-meter-renovatie van portiekflats. De praktijk bleek weerbarstig. Het regende klachten van bewoners en de steun voor het project verdween. Het bouwproces kwam tot stilstand. Projectmanager Niek Schaap van Eigen Haard reageert op de gerezen problemen.
Regiogemeenten populair bij eerste lichting gezinnen
Eind maart komt de European Medicines Agency (EMA) naar Amsterdam. In de aanloop naar deze verhuizing helpt de gemeente Amsterdam ruim zeshonderd medewerkers met het vinden van een woning en school voor de kinderen. Van de 'early movers' - hoofdzakelijk gezinnen – kiest het merendeel voor een ontspannen woonplek in het groen.
Ook Purmerend en Haarlem overwegen lagere parkeernormen bij nieuwbouw
Na Amsterdam overwegen ook andere gemeenten in de MRA de parkeernormen bij nieuwbouw te verlagen. Woningcorporaties zien verplichte parkeervoorzieningen als een bedreiging van hun bouwambities. Haarlem is hen al tegemoetgekomen, terwijl ook in Purmerend wordt nagedacht over minder zware eisen. Toch zijn veel bewoners nu al ontevreden over de schaarse parkeermogelijkheden in hun wijk.
Eef Meijerman gaat door als programmaontwikkelaar
Evert Bartlema volgt Eef Meijerman op als bestuursvoorzitter van !WOON. Samen met Jacqueline van Loon zal hij leidinggeven aan de verdere ontwikkeling en profilering van de organisatie. Hij streeft niet naar verdere schaalvergroting van !WOON. Bartlema start op 8 oktober.
Interview: André Köster van bouwbedrijf DuraVermeer
Verduurzaming van portiek-etagewoningen kan binnen enkele jaren 40 procent goedkoper, aldus André Köster van DuraVermeer. Maar dat kan alleen als er volume-afspraken worden gemaakt, zodat bouwbedrijven kunnen investeren in innovatie en industrialisatie van het bouwproces. En corporaties moeten het verlangen naar maatwerk loslaten.
Bouwen in de MRA: Actieprogramma Tempo en Kwaliteit
In de Metropoolregio Amsterdam (MRA) kunnen tot 2025 gemiddeld jaarlijks 15.000 nieuwe woningen worden gebouwd, zo blijkt uit het Actieprogramma Tempo en Kwaliteit. Amsterdam neemt de helft voor zijn rekening. Maar als de regiogemeenten het resterende programma willen realiseren, moet er nog wel een schepje bovenop, aldus MRA-programmamanager Bob van der Zande.
Krappe woningmarkt maakt van starters en studenten melkkoeien
Studenten en starters zijn op de overspannen woningmarkt steeds vaker slachtoffer van prijsopdrijving en malafide praktijken. Ook reguliere verhuurders in de sociale huursector als Camelot en Change= zoeken de grenzen op door hun inkomsten op te krikken met allerlei extra lasten. Dat leidde tot vragen in de Amsterdamse gemeenteraad en in de Tweede Kamer. En tientallen procedures bij de Huurcommissie.
Hoger veiligheidsgevoel en buurtbinding, maar je vangt er geen boeven mee
Het aantal buurtpreventieapps groeit en de methoden worden steeds geavanceerder. Tijd dus om de effecten te meten. Diverse onderzoeken tonen in elk geval aan dat digitale buurtpreventie de bewoners een veiliger gevoel geeft en de sociale cohesie bevordert. Maar recent onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut toont ook aan dat deze manier van buurtpreventie nauwelijks invloed heeft op de sociale veiligheid.
Interview
Volgens CRK-voorzitter Eric Luiten is de ruimtelijke kwaliteit al uitstekend geborgd
Amsterdam is een stad met een grote stedenbouwkundige traditie. Blijft die kwaliteit gewaarborgd nu de stad in hoog tempo woningen bouwt? De twijfel daarover doet de roep om een stadsbouwmeester aanzwellen, in de traditie van Berlage of Van Eesteren. Niet doen, waarschuwt Eric Luiten, voorzitter van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. De ruimtelijke kwaliteit is in Amsterdam volgens hem uitstekend geborgd.
Eric van der Burg en Cees van Boven pleiten voor seniorenhuisvesting nieuwe stijl
Het blijkt toch niet zo verstandig oudere mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen. Veel senioren verpieteren en krijgen onvoldoende zorg, constateren zowel ‘eenzaamheidsambassadeur’ Eric van der Burg als Cees van Boven, bestuurder van Woonzorg Nederland. Beiden zien nu meer heil in kleinschalige woonvormen waar zowel zorg, als welzijn wordt geboden. Maar wel gewoon in de wijk.
Interview: Anke Huntjens, bestuurder van Pré Wonen
Het college in Haarlem wil dat bij nieuwe woningbouwprojecten 40 procent in de sociale sector wordt gerealiseerd. Bestuurder Anke Huntjens van Pré Wonen ziet dat als een totaal percentage voor de stad en wil het exacte aantal huurwoningen laten afhangen van de locatie. NUL20-interview over de prioriteiten van een ambitieuze corporatie in de regio.
Woonbarometer
WIA 2017: buurtscores in drie categorieën
Om de leefbaarheid van een buurt te meten, worden veelal variabelen gebruikt die vallen in de categorieën Schoon, Heel en Veilig. Bij het WiA-onderzoek voegt men daar ook de categorie ‘Prettig Samenleven’ aan toe. In deze barometer aanvullende informatie per categorie.
Een tijdelijke meevaller of komt er echt meer doorstroming in de sociale huursector? Het nieuwe jaarboek van de AFWC meldt dat er in 2017 ruim 1.000 Amsterdamse sociale huurwoningen meer via WoningNet werden verhuurd dan in 2016: 6.839 tegenover 5.751 in 2016. Helaas zakte het aantal woningen dat corporaties via directe bemiddeling toewezen met 500 naar 674, zodat van een echte trendbreuk nog geen sprake lijkt. Overigens kwamen er in 2002 nog 13.000 woningen vrij.
Er worden in Amsterdam steeds meer kleine woningen gebouwd. Dat komt getalsmatig vooral door de bouw van complexen met microappartementen c.q. studio’s voor studenten en andere starters. Maar ook het vrije sector huurappartement is aan krimp onderhevig.
In de afgelopen twee jaar liep het woningtekort in de Metropoolregio Amsterdam verder op. Er werden weliswaar 19.200 woningen opgeleverd, maar het aantal huishoudens groeide met 23.000. Dat blijkt uit de Monitor Woningbouw 2018 van de provincie Noord-Holland. De provincie houdt daarin de bouwplannen van gemeenten bij en wat er daadwerkelijk wordt gerealiseerd.
Focusgebieden
NUL20 bezoekt ontwikkelbuurten: Banne Buiksloot
Banne Buiksloot is een van de buurten waar de komende jaren miljoenen extra in wordt geïnvesteerd. Dat is zichtbaar nodig. De openbare ruimte verkeert hier en daar in erbarmelijke staat, vooral in Banne II, ten noorden van de IJdoornlaan. Maar de armoede, werkloosheid en criminaliteit onder jongeren vragen meer dan een opknapbeurt.
De rekenkamer
WiA 2017: woningsegmenten en inkomensgroepen meer in balans
De resultaten van het tweejaarlijkse onderzoek Wonen in Amsterdam tonen de belangrijkste trends in de Amsterdamse woningmarkt. De relatieve overmaat aan gereguleerde huurwoningen blijkt in snel tempo te verdampen, terwijl het tekort in het middensegment verder is gegroeid. De particuliere vrijehuursector zorgt voor veel doorstroming, maar dat heeft zijn prijs. De gemiddelde aanvangshuur in de vrije sector is ruim 1.300 euro per maand.
Resultaten WiA 2017 bevestigen de druk op het centrum
Amsterdammers geven gemiddeld het rapportcijfer 7,5 voor hun buurt. Flink wat wijken in Noord, Zuidoost en met name Nieuw-West zitten onder het gemiddelde, terwijl de meeste wijken in Oost, Zuid en Centrum hoog scoren. Sinds het eerste onderzoek Wonen in Amsterdam in 2001 gaan de leefbaarheidscijfers crescendo. Maar deze keer zakte in Centrum de waardering.
WIA 2017: buurttevredenheid
Amsterdammers geven gemiddeld het rapportcijfer 7,5 voor hun buurt. Maar een gemiddelde zegt niet alles. Flink wat wijken in Noord, Zuidoost en met name Nieuw-West zitten onder het gemiddelde, terwijl de meeste wijken in Oost, Zuid en Centrum hoog scoren. En dan zijn er nog de uitschieters. Hier vier buurten met opvallende resultaten.