Niet klimaatverandering, immigratie, gezondheidszorg of armoedebestrijding zou volgens de Nederlandse stemgerechtigden het belangrijkste thema moeten zijn bij de volgende verkiezingen. Dat is het woningtekort! Aldus een recente peiling van I&O Research. Die urgentie proef je niet in alle verkiezingsprogramma's, tenzij je woonruimte onder de noemer 'bestaanszekerheid' schaart. Dat klopt natuurlijk, maar geen enkele partij wordt daardoor gezien als 'issue-owner' van het thema Wonen, aldus wederom de I&O-enquête.
Wat een gesomber in de vastgoedwereld. Projecten stokken omdat kopers het laten afweten én omdat beleggers vaker afhaken. Ontwikkelaars zien geen haalbare businesscases meer. De omstandigheden om in nieuw en bestaand vastgoed te investeren zouden veel ongunstiger zijn geworden. Want - u kent het rijtje - opgelopen rente, stijgende bouwkosten, hogere belastingen en andere overheidsmaatregelen zoals de aangekondigde huurregulering. Tijd voor wat optimisme leek ons.
"Veel levens staan op de pauzestand. Er is de afgelopen jaren te weinig en te duur gebouwd. (...) De markt gaat het woningprobleem niet oplossen." Aldus minister Hugo de Jonge bij de presentatie van de MRA Woondeal op 15 maart. Daar beloofden alle betrokken overheidslagen in de Metropoolregio Amsterdam zich hard te maken voor het bouwen van 170.000 woningen tot en met 2030, waarvan twee derde betaalbaar. Over ambities gesproken.
In Corporaties in Beeld: 2021 voert Finance Ideas een analyse uit van de jaarrekeningen van de 100 grootste woningcorporaties. De auteurs Johan Conijn en Jelmer Dioncre concluderen dat de corporaties er financieel gezond voor staan, maar dat bij ruim de helft van de corporaties het duurzaam verdienmodel onder druk staat. Volgens hypotheekadviseur Jan Groot kan de woningcrisis niet met conservatief beleid worden opgelost. De corporaties moeten financieel scherper aan de wind zeilen. Johan Conijn reageert.
Met het opdoeken van het klassieke bejaardenhuis verdween het thema ouderenhuisvesting niet. Wat heet: het afgelopen decennium was 'seniorenhuisvesting' - of breder Wonen en Zorg - onderwerp voor een karrevracht aan artikelen, rapporten en adviezen. De grote lijnen zijn overbekend: Nederland vergrijst, steeds meer inwoners zijn tot op hoge leeftijd vitaal, maar er gaapt een problematisch groot gat tussen wonen 'thuis' en het verpleeghuis. Zo lang mogelijk thuis wonen pakt vaak niet goed uit.
Ook het idee dat alles vastloopt, er geen oplossing voorhanden is en alles er somber uitziet? Diagnose: u bent in de greep van 'doemdenken'.
Dat is geen nieuw fenomeen. Het woord doemdenken werd op zondag 2 maart 1980 gemunt door het vermaarde duo Van Kooten en De Bie. Snel vond het zijn weg - zoals van meer van hun taalvondsten - naar de woordenboeken. De betekenis volgens Van Dale: het koesteren van een uiterst sombere toekomstverwachting. Daar is nu weer alle reden toe.
De hoofdstad was zowaar de eerste grote gemeente in de regio Amsterdam met een nieuw college. In het Amsterdamse coalitieakkoord trof me het zinnetje dat de BENG+ energieprestatie-eisen bij nieuwbouw - waar de vorige wethouder Marieke van Doorninck zo trots op was - worden geschrapt. De nieuwe coalitie wil projectontwikkeling vereenvoudigen door minder eisen te stapelen. Bouwers mogen zelf bedenken hoe ze zo duurzaam mogelijk bouwen.
De energiecoöperatie GWL Ecostroom wil gemengde VvE's elders in de hoofdstad graag ondersteunen bij het aanleggen van zonnedaken, maar merkt dat initiatieven stranden vaak op blokkades van woningbouwcorporaties. Maar niet altijd. Zo trok de Alliantie bij een complex bij het Flevopark zijn aanvankelijke bezwaren in werkte mee. Op 21 april werd het project geopend door wethouder Van Doorninck. Bestuurder Noortje van Kleef van Ecostroom roept andere corporaties op ook over te schakelen op een CAN DO-benadering.
Begin dit jaar werd de redactie nog meer dan anders bedolven onder onderzoeksrapporten en voortgangsrapportages. En toegegeven: we vragen erom. Sterker nog: we vroegen her en der nog meer gegevens op. Heeft ons geploeter door die cijferbrij wat opgeleverd?
In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. De PvdA pleit voor de bouw van sociale koopwoningen tot 250.000 euro voor huishoudens met een inkomen tot 1,5 keer modaal. Toekomstige overwaarde zal terugvloeien naar de samenleving, garandeert Sofyan Mbarki. Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan TU Delft, juicht de bouw van sociale koopwoningen toe, maar de KoopGarant-regeling biedt volgens hem een betere oplossing.
Als het om wonen gaat is het verschil tussen links en rechts in Amsterdam groot, schrijven Harry Bleeker, René Hesse en Jan Kok in deze opinie-bijdrage. Zij komen tot hun conclusie na vergelijking van de woonparagrafen van tien politieke partijen die deelnemen aan de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen (met medewerking van Jonneke Bekkenkamp).
In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. GroenLinks wil jonge wijkbewoners voorrang geven op maximaal een kwart van de nieuwbouwwoningen. In alle categorieën, ook in de sociale huursector, zegt lijsttrekker. Rutger Groot Wassink. Erik Gerritsen, voorzitter directieraad Ymere, vindt het geen oplossing. Liever werkt hij met meer mensen aan minder regels en minder procedures.
In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. De VVD wil woningdelen bevorderen. De huidige stringente buurtquota moeten plaatsmaken voor een leefbaarheidstoets, meent kandidaats-raadslid Myron von Gerhardt. Hester van Buren zegt ja tegen de VVD. Met een voorbehoud: herintroduceer het vriendencontract alleen voor woningcorporaties.
In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. D66 wil meer snelheid in de bouw van nieuwe woningen. De gemeente moet minder kleinschalig denken, duidelijke prioriteiten stellen en niet tijdens het spel nog eens de regels wijzigen. De NEPROM is blij met die houding, maar het is voor hen niet voldoende. Ze zien graag een einde aan allerlei puur gemeentelijke bouweisen.
De idee dat je als Nederlander het recht hebt om je overal in het land te mogen vestigen verdwijnt uit beeld. De woningnood brengt steeds meer gemeenten ertoe voorrangsregels in te voeren, niet alleen voor de spreekwoordelijke onderwijzer en verpleegkundige, maar gewoon: eigen inwoners eerst. Die trend was er al in de sociale huursector en inmiddels ook in de koopsector. Minister Ollongren wil het nu met een nieuw wetsvoorstel ook juridisch makkelijker maken 'sociale koopwoningen' te reserveren voor eigen inwoners.
Daar was het dan: 'Het Woonprotest'. Zaterdag 12 september was de eerste - drukbezochte - manifestatie in Amsterdam. Demonstraties in Rotterdam, Den Haag en wellicht andere steden volgen.
Eindelijk.
Het beeld is ronduit deprimerend. De dolgedraaide woningmarkt zorgt voor een steeds groter wordende tweedeling in de samenleving. In gebieden waar woningen nog betaalbaar waren, schieten de prijzen ook zodanig omhoog dat de immer opgevoerde onderwijzer, verpleger en politiemens hun woonwensen ook daar per kwartaal omlaag moeten bijstellen. Voorspelling voor 2021: prijsstijgingen van 16 procent in Flevoland, aldus de economen van Rabobank...
Arjen Lubach heeft er al eens op gewezen hoe vaak Mark Rutte de afgelopen jaren een beladen thema 'de hoogste prioriteit' toekende. De verkiezingen zijn achter de rug. Ik ken de uitslag niet op het moment dat ik dit schrijf. Maar er is geen glazen bol nodig om te voorspellen dat het nieuwe kabinet Rutte ook de hoogste prioriteit zal geven aan 'Wonen' dan wel 'Volkshuisvesting' - terminologie afhankelijk van de coalitiepartijen die aanschuiven. Alle potentiële coalitiepartijen benoemden immers de wooncrisis in hun verkiezingsprogramma's.
Deze week organiseerde de gemeente Amsterdam een online informatiebijeenkomst voor de woningeigenaren van Banne-Noord. U raadt het al, het ging over aardgasvrij. Al een jaar of twee zijn er gesprekken met een kleine vertegenwoordiging uit de buurt, nu kon iedere huiseigenaar meepraten. Ik zag bekende, maar ook veel nieuwe namen.
In de kerstvakantie ontplofte er een bom in mijn wijk. Iemand was benaderd door actiegroep Windalarm. Wisten we wel dat de gemeente overweegt windmolens langs de A10 te plaatsen? Of windmolens, grote turbines met een tiphoogte van 200 meter. Soms op slechts 350 meter afstand van woningen.
De crisis op de woningmarkt heeft politiek Den Haag bereikt. Anders dan bij vorige verkiezingen is 'wonen' dan wel 'volkshuisvesting' (keuze afhankelijk van politieke kleur) een prominent onderdeel van de verkiezingsprogramma's. "Het tekort aan betaalbare woningen heeft geleid tot torenhoge prijzen voor koophuizen en jarenlange wachtlijsten voor een huurwoning. Veel steden zijn onbetaalbaar voor jonge gezinnen en middeninkomens en ook in kleinere gemeenten is te weinig ruimte voor nieuwbouw en trekken de jongeren weg. Door het woningtekort is het aantal daklozen verdubbeld tot ruim 40.000 mensen."
Er is terecht veel kritiek op de manier waarop we naar een aardgasvrij Nederland toewerken, ja ook van mijzelf. Laatst deed Zondag met Lubach een duit in het zakje met de bekende argumenten. Vanuit specialistische hoek verschenen meteen artikelen en blogs die wezen op onjuistheden en halve waarheden. Het laat niet alleen zien hoe complex de transitie is, maar ook hoe serieus Lubach genomen wordt.
“We zijn keihard tegen een muur aangelopen", zei de projectleider van een aardgasvrije proeftuin Overwhere in Purmerend vorige week in de NRC. Het werd meteen gedeeld in onze buurtapp en verschillende media doken er bovenop. Begrijpelijk: dit was hét paradepaardje van het landelijke Programma Aardgasvrije Wijken.
De maximale huur in de sociale sector en in het middensegment moet afhankelijk zijn van de grootte van de woning, meent Paulus Jansen, oud-directeur van de Woonbond. Ook is hij voorstander van een wettelijke norm voor het minimaal aantal m2 vloeroppervlak.
Rond de toewijzing van nieuwbouwkoopwoningen hangt al jaren een geur van vriendjespolitiek. Hoog tijd om hier een einde aan te maken, vindt belangenbehartiger Wike Wilbrink (Vereniging Eigen Huis). Ga lootjes trekken. Of nog beter: laat een notaris de volgorde bepalen.