De crisis op de woningmarkt heeft politiek Den Haag bereikt. Anders dan bij vorige verkiezingen is 'wonen' dan wel 'volkshuisvesting' (keuze afhankelijk van politieke kleur) een prominent onderdeel van de verkiezingsprogramma's. "Het tekort aan betaalbare woningen heeft geleid tot torenhoge prijzen voor koophuizen en jarenlange wachtlijsten voor een huurwoning. Veel steden zijn onbetaalbaar voor jonge gezinnen en middeninkomens en ook in kleinere gemeenten is te weinig ruimte voor nieuwbouw en trekken de jongeren weg. Door het woningtekort is het aantal daklozen verdubbeld tot ruim 40.000 mensen."
Er is terecht veel kritiek op de manier waarop we naar een aardgasvrij Nederland toewerken, ja ook van mijzelf. Laatst deed Zondag met Lubach een duit in het zakje met de bekende argumenten. Vanuit specialistische hoek verschenen meteen artikelen en blogs die wezen op onjuistheden en halve waarheden. Het laat niet alleen zien hoe complex de transitie is, maar ook hoe serieus Lubach genomen wordt.
“We zijn keihard tegen een muur aangelopen", zei de projectleider van een aardgasvrije proeftuin Overwhere in Purmerend vorige week in de NRC. Het werd meteen gedeeld in onze buurtapp en verschillende media doken er bovenop. Begrijpelijk: dit was hét paradepaardje van het landelijke Programma Aardgasvrije Wijken.
De maximale huur in de sociale sector en in het middensegment moet afhankelijk zijn van de grootte van de woning, meent Paulus Jansen, oud-directeur van de Woonbond. Ook is hij voorstander van een wettelijke norm voor het minimaal aantal m2 vloeroppervlak.
Rond de toewijzing van nieuwbouwkoopwoningen hangt al jaren een geur van vriendjespolitiek. Hoog tijd om hier een einde aan te maken, vindt belangenbehartiger Wike Wilbrink (Vereniging Eigen Huis). Ga lootjes trekken. Of nog beter: laat een notaris de volgorde bepalen.
Het heeft verbazend lang geduurd, maar de nieuwe woningnood is eindelijk een kwestie van 'nationaal belang' geworden. 'Woningnood' vinden velen nog altijd een te zwaar aangezette term; relatief weinig Nederlanders slapen immers onder een brug. Maar het aantal geregistreerde daklozen is de afgelopen tien jaar wel verdubbeld, steeds minder werkenden kunnen zich een eigen huis veroorloven en de wachttijden voor een sociale huurwoning blijven oplopen.
Vraag en aanbod zijn kortom volledig uit balans; het officiële woningtekort is nu 330.000. En volgens prognoses gaat dat nog sterk oplopen. Dus woningnood? Jazeker.
Ik woon in Banne Noord. In gemeentelijke documenten is dat een ontwikkelbuurt, een City Deal-buurt en nu ook - o gruwel - een warmtenetbuurt. Dat laatste staat in de Transitievisie Warmte (TVW). Daarin wordt voor zo'n 480 buurten berekend wat de beste warmteoptie is. Voor onze buurt zou dat dus een warmtenet zijn. De totale documentatie inclusief de drie A4-tjes reactie van onze belangenvereniging bedroeg 381 pagina's. Maar veel van de inspraakreacties worden tot mijn verbazing terzijde geschoven.
Volgens een recente studie is er in Noord-Holland in het oppervlaktewater voldoende warmte aanwezig om bijna alle gebouwen duurzaam te verwarmen. Volgens bestuurder Leon Bobbe van De Key is dat genoeg reden de Amsterdamse warmtestrategie tegen het licht te houden.
De volkshuisvesting is gebouwd op onderlinge solidariteit, maar woningcorporaties kennen geen vanzelfsprekende verbondenheid meer met huurders die door pech niet aan hun financiële verplichtingen kunnen voldoen, constateert Jos van der Lans. De vorming van een solidariteitsfonds voor steun aan huurders in problemen kan iets van dat oude fundament terugbrengen.
De verduurzaming van sociale huurwoningen loopt te vaak vast op de wettelijke eis dat zeventig procent van de huurders moet instemmen met het project. Verlaag dat percentage naar vijftig, zegt corporatiemedewerker Marijn Buikema.
En toen stond het verhaal van mijn buurt ineens in een landelijke krant: Het Financieele Dagblad. Wat is ons wijkje toch fantastisch mooi groen, denk ik blij als ik naar de bijgeplaatste foto tuur. Zo van boven is het verschil met de huizen aan de overkant van het kanaal opeens heel duidelijk. Daar zie je echt veel meer steen. Wat zal het er heet zijn geweest de afgelopen dagen.
Ik heb de gratis driedaagse online training Gasvrij Wonen van Milieudefensie gedaan. Ik ben niet helemaal de doelgroep, want in mijn wijk is het besluit top-down genomen, terwijl de cursus is voor mensen die zelf hun buurt aardgasvrij willen maken. Maar wat zou het zijn waardevol zijn geweest als we in onze wijk twee jaar geleden zo waren geïnformeerd.
De jaarlijkse huurverhoging is een feit, maar het debat erover gaat door. De recessie als gevolg van de uitbraak van Covid-19 brengt veel huurders in problemen. De onzekere economische omstandigheden maken het voor Zeno Winkels, directeur van de Woonbond, niet meer dan logisch die verhoging achterwege te laten, maar verhuurders - waaronder de corporatiesector - zijn daartoe niet bereid. “De prijs van huurbevriezing is te hoog. Bovendien profiteert de helft van de huurders niet van een dergelijke maatregel”, zo verklaart Leon Bobbe, directievoorzitter van Woonstichting de Key.
Sinds corona de wereld in zijn greep heeft, lijkt aardgasvrij lijkt een stuk minder belangrijk: 2023, het jaar waarin de gemeente bij ons aan de slag wil, voelt oneindig ver weg. Bovendien staat door de pandemie het participatieproces in onze buurt stil. Ondertussen gebeurt er wel van alles. Voor de woningeigenaren in de buurt komt collectief van het gas gaan gewoon te vroeg.
Het Huurders Netwerk Amsterdam (HNA) riep de gemeente Amsterdam op om alsnog over te gaan op een algeheel verbod op vakantieverhuur. Het voorstel van de gemeente om vakantieverhuur per 1 juli in drie wijken te verbieden vindt de belangenorganisatie van huurders onvoldoende. Volgens wethouder Ivens maakt de huidige wetgeving een totaalverbod onmogelijk.
Sinds corona de wereld in zijn greep heeft, lijkt aardgasvrij lijkt een stuk minder belangrijk: 2023, het jaar waarin de gemeente bij ons aan de slag wil, voelt oneindig ver weg. Bovendien staat door de pandemie het participatieproces in onze buurt stil. Ondertussen gebeurt er wel van alles. Voor de woningeigenaren in de buurt komt collectief van het gas gaan gewoon te vroeg.
Vroeger hadden we elkaar vriendelijk toegeknikt, de jurist van een paar straten verderop en ik. De afgelopen twee jaar heb ik haar door al die vergaderingen misschien wel vaker gesproken dan mijn vriendinnen. Nu zagen we elkaar op straat en stonden zo een half uur te praten. Zij met de weekboodschappen aan haar stuur, ik met een bakfiets vol tuinafval. Even ging het over de kinderen, maar al snel alleen nog maar over aardgasvrij.
Het oer-Hollandse hofje mag zich in een hernieuwde populariteit verheugen. Of liever: het concépt van het hofje. En dat is: een woonvorm waarbij een groep - al dan niet gelijkgestemde - ouderen zelfstandig woont maar wel een woongemeenschap vormt. Overal in het land zijn er initiatieven op dit vlak. Bij het inmiddels al beroemde Knarrenhof - met een knipoog naar de krasse knarren van Koot en Bie - lijkt het ontwerp nog enigszins op het klassieke hofje. Maar er zijn allerlei ontwerpvarianten, zoals de Akropolis-woontoren op het Amsterdamse Zeeburgereiland.
De regio Amsterdam kampt met een groot woningtekort. Binnenstedelijk bouwen biedt onvoldoende soelaas; dus ook aan de rand van Amsterdam moet stadsuitbreiding plaatsvinden, vindt auteur en echte Noorderling Bas Kok. Hij pleit voor een nieuw stadje op de grens van Amsterdam, Landsmeer en Waterland. Laura Bromet, Kamerlid voor GroenLinks en oud-wethouder van Waterland, moet daar niet aan denken. “Het middeleeuwse landschap tussen Amsterdam en Purmerend verdient onverminderd onze bescherming.”
Waar ik in mijn vorige blog beschreef dat ik gematigd positief uit een meedenkavond van de gemeente kwam, was een buurtgenoot juist woest. Hij voelde zich gepiepeld; ruimte voor inhoudelijke kritiek was er nauwelijks, het ging vooral om de presentatie. Op een gegeven moment werd ons gevraagd hoe wij hun plannen aan de Amsterdammers zouden communiceren. Belachelijk vond mijn buurtgenoot. Moesten we echt hun werk voor ze doen?
Corporaties moeten benedenwoningen in bezit houden speciaal voor ouderen, zo zegt Wil van Soest, fractieleider van de Partij van de Ouderen in de Amsterdamse gemeenteraad. Dergelijke woningen moeten een seniorenlabel krijgen. Stadgenoot ziet daar niks in. Benedenwoningen zijn niet erg populair onder senioren.
En weer was ik braaf komen opdraven, nu bij de gemeentelijke meedenkavond over de Transitievisie Warmte. Volgens het Klimaatakkoord moeten alle Nederlandse gemeenten voor eind 2021 zo’n visie hebben. Het is een globale planning van hoe een gemeente aardgasvrij denkt te gaan worden.
Het bouwen en renoveren van woningen wordt er niet simpeler op. Naast alle bouwkundige, brandveiligheids- en milieueisen moeten we nu ook energieneutraal, aardgasvrij, klimaatadaptief, natuurinclusief én circulair gaan bouwen. Voelt u al wat lichte irritatie opborrelen? Lees dan toch nog even door. Achter meer hergebruik schuilt namelijk een moeilijk te negeren logica. Het gaat in de bouw om enorme hoeveelheden grondstoffen. Dat sommige daarvan schaars en duurder worden, ligt voor de hand.
Om me heen bemerk ik groeiend ongeduld. Veel buren willen aan de slag. Isoleren, zonnepanelen, iedereen heeft zo zijn eigen plannen om energie te besparen en zelf op te wekken. Dat is de winst van alle onrust over het vage aardgasvrijscenario van de gemeente. Steeds meer mensen spitsen hun oren bij alles wat met de energietransitie te maken heeft. En te profiteren van de subsidiemogelijkheden, zolang die er zijn. Maar soms denk ik: wat een gedoe; we kunnen ook gewoon verhuizen.