Na een eeuw van betrekkelijke rust en stabiliteit heeft de liberalisatie van de regelgeving in de wereld van de ruimtelijke ordening en vergunningen in korte tijd tot een enorme bouwwoede geleid, vooral in de buurten die in de periode 1880-1920 gebouwd zijn. Deze buurten, grote delen van Oud-West en Oud-Zuid, zijn min of meer vogelvrij verklaard. De bouwwoede slaat niet alleen op de talloze bouwactiviteiten maar ook en vooral op de woede onder bewoners die hiervan het slachtoffer zijn. Hierbij de noodkreet van initiatiefgroepen in Oud-West en Oud-Zuid
De bouw van kleine stadsappartementen maakt wonen betaalbaar, zegt Peter Heuvelink, directeur Noordwest van AM. En als zo’n woning extra hoogte heeft en extra voorzieningen biedt, dan kan het heel comfortabel aanvoelen. Friso de Zeeuw bestrijdt de trend dat eenpersoonshuishoudens klein willen wonen. Volgens hem gaan we van al die kleine woningen nog ontzettend spijt krijgen.
In dit nummer een uitgebreid dossier over de relatie tussen gezondheid en wonen c.q. ruimtelijke ordening. We hebben in de loop der jaren - als daar een actuele aanleiding voor was - aandacht besteedt aan vieze lucht, vervuilde grond, geluidsoverlast of schimmelwoningen. Maar een heel thema? Dat is voor het eerst.
Veel sociale huurders wonen te groot, te krap of in een te dure of te goedkope woning. Met bijbouwen is dat niet meer op te lossen, is de conclusie van de 23 corporaties, inclusief vijf Amsterdamse. Zij hebben een voorstel ontwikkeld om woningen effectiever te gebruiken: Passend wonen. Minke Kolstein van Ymere licht het plan toe. Paulus Jansen, directeur van de Woonbond, heeft principiële bezwaren tegen het voorstel.
De verduurzaming van sociale huurwoningen stuit regelmatig op bezwaren van huurders. Bernard Wientjes, voorzitter van De Bouwagenda, pleit voor verleiding van huurders. Corporaties moeten woningen verbeteren zonder huurverhoging. Voor Marien de Langen, bestuurder van Stadgenoot, is dat geen begaanbare weg.
Minister Kajsa Ollongren steekt - als onderdeel van de Nationale Woonagenda - 38 miljoen euro in een potje voor moeilijke woninglocaties. Dat klinkt als een fooi in vergelijking met de miljarden die de rijksoverheid eens in de stedelijke vernieuwing en de Vinex-locaties stak. Maar het goede nieuws is dat we weer een minister hebben die de verantwoordelijkheid voor de 'volkshuisvesting' niet meer volledig afschuift naar lagere overheden en de markt.
De Amsterdamse woningvoorraad moet sneller verduurzaamd. GroenLinks-raadslid Jasper Groen wil meer tempo maken in het aardgasvrij maken van wijken en buurten. Forum voor Democratie werkt daarentegen liever aan een beter leefklimaat voor de bewoners. “De zogenaamde energietransitie is een door big business gepushte hype”, meent raadslid Anton van Schijndel.
Het Economisch Instituut voor de Bouw voorspelt een nijpend tekort aan woonruimte. “Overal blijven de bouwplannen achter bij de woningbehoefte”, zegt EIB-directeur Taco van Hoek. Hij is daarom voorstander van woningbouwprojecten in landbouwgebieden bij steden, juist ook om meer variatie te krijgen. “Dat gaat in Amsterdam niet gebeuren”, meent Marjolein Moorman, lijsttrekker PvdA Amsterdam. “We moeten onze groene scheggen behouden voor volgende generaties.”
ColumnDe opinie van: Tom Leenders - Bouwe Olij
In Amsterdam zijn 60.000 betaalbare huurwoningen in particulier bezit. Deze woningen hebben een huur onder de €710,68 per maand. Steeds meer komen deze woningen in de vrije sector terecht. Dat betekent een hoge huur, omdat de verhuurder kan vragen wat de gek er voor geeft. Een woning kan in de vrije sector komen, wanneer deze tenminste 141 punten heeft volgens het woningwaarderingsstelsel. Wat staat Amsterdam en andere steden te wachten? De betaalbare particuliere huurvoorraad verdwijnt en komt nooit meer terug. Hoe kan dat?
Amsterdam (WiA). Politici en belangengroepen zien er altijd al reikhalzend naar uit. Manifesteren zich trends waarmee de eigen visie kan worden onderbouwd en nog stelliger uitgedragen? Geven de resultaten een extra argument om te pleiten voor meer dan wel minder sociale huurwoningen, middeldure huurwoningen of koopwoningen?
ColumnDe opinie van: Nico Papineau Salm en Lars Voskuil
Wanneer binnenstedelijk bouwen echt niet lukt waar de behoefte wel groot is, moet wat de PvdA betreft bouwen in beperkte mate ook buiten het verstedelijkte gebied mogelijk zijn. De aantasting van het groen kan echter nooit de eerste, makkelijke keuze zijn, betoogt de PvdA Statenfractie. Niet in de verleiding trappen dus om de 'Ladder voor duurzame verstedelijking' ruim te interpreteren.
Amsterdammers moeten voorrang krijgen op de Amsterdamse woningmarkt, zo vindt SP-lijststrekker Laurens Ivens. "Amsterdam is niet van de beleggers, maar van de mensen", luidt zijn credo bij de komende verkiezingen. Anderen, zoals D66-lijsttrekker Reinier van Dantzig, willen juist vasthouden aan die toegankelijke stad. "Wij willen geen hek om de Amsterdamse woningmarkt."
Politici, spindoctors en andere communicatieprofessionals zijn zeer gespitst op treffende metaforen. Een mooi 'frame' is effectiever dan een dikke beleidsnota. Je voelt vanzelf enige bewondering voor een premier die een 'geitenpaadje' heeft gevonden.Wilders is er sterk in. Hij heeft het nooit over immigratie, maar altijd over massa-immigratie. En waterdreiging doet het ook altijd goed hier. Dus Nederland zet de sluizen open en dat leidt tot een tsunami van vluchtelingen.Een goede metafoor is goud waard.
Amsterdam wil dat 80 procent van de nieuwbouw uit 'betaalbare' woningen bestaat. Harm Janssen van gebiedsontwikkelaar BPD voorziet dat de verplichte 40/40/20-programmering de bouwproductie zal gaan afremmen, juist nu de stad om nieuwe woningen schreeuwt. Maar voor Boris van der Gijp van Syntrus Achmea getuigt een dergelijke verhouding juist van visie op de stad. Bovendien betalen beleggers op dit moment grif voor huurwoningen.
Er komen ruimere mogelijkheden om onder de aanvliegroutes van Schiphol woningen te bouwen. VVD-wethouder Adam Elzakalai van Haarlemmermeer is blij met de extra bouwmogelijkheden in Rijsenhout of Zwanenburg. Matt Poelmans, vertegenwoordiger van de bewoners in de Omgevingsraad Schiphol, is verklaard tegenstander. “Wij zeggen: het is wonen of vliegen. Dat kan niet op dezelfde plek.”
De Amsterdamse woningbouwcorporaties moeten de komende vier jaar met name woningen bouwen voor studenten, zo meent Marianne Poot, vice-fractievoorzitter van de VVD. Volgens Caroline Nolet, manager Verhuur en Verkoop van Ymere is dat kortzichtig.
Is een nieuw puntenstelsel een oplossing om het middensegment betaalbaar en bereikbaar te houden? Het Amsterdamse PvdA-raadslid Toon Geenen steunt het idee. Raadslid Alexander Hammelburg van D66 is voor regulering van het middensegment, maar gelooft niet dat deze route de oplossing gaat bieden voor het gebrek aan middenhuurwoningen en doorstroming. Juist dat zou in het zo dure Amsterdam noodzakelijk zijn.
Vorig jaar hebben de Amsterdamse corporaties slechts voor een halve megawatt aan zonnepanelen geïnstalleerd. Dat is veel te weinig, vindt GroenLinks-raadslid Jasper Groen. Hij verlangt per direct een versnellingsplan. Eigen Haard-bestuurder Bert Halm deelt zijn frustratie. Maar corporaties werken op andere manieren wel volop aan de energietransitie.
Het is maar papier zou je zeggen. Maar na het Parijse Klimaatakkoord en het Nederlandse Energieakkoord is er echt iets veranderd. De vrijblijvendheid is er af, al moet de Nederlandse overheid zo af en toe door de rechter aan haar eigen afspraken worden herinnerd. Zo heeft ook de aankondiging van Amsterdam om in 2050 de hoofdstedelijke gaskraan definitief te sluiten, raderen in beweging gezet. Onze uitstoot van broeikasgas stijgt ondertussen vooralsnog gewoon door. Dat maakt nog duidelijker welke immense opgave er in de Parijse afspraken besloten ligt.
De gemeenteraad steunt de ingreep van SP-wethouder Ivens op de woningmarkt. Bij uitbreiding van de stad geldt voortaan als uitgangspunt: 40 procent sociale nieuwbouw, 40 procent betaalbare middenhuur en slechts 20 procent dure huur- en koopwoningen. MVA-voorzitter Sven Heinen had liever een verdeling in gelijke parten gezien. Cody Hochstenbach is juist blij met de keuze van Ivens.
De AFWC bestaat 100 jaar. Ter gelegenheid daarvan vroeg de Federatie mij om in de toekomst te kijken, in plaats van naar het verleden. Wat zijn de belangrijkste uitdagingen voor de corporatiesector in de regio Amsterdam het komende decennium? Ik inventariseerde daartoe meningen en ideeën van wetenschappers en van enkele belangrijke partners van de corporaties. Een belangrijke inspiratiebron is ook een essay van Jeroen van der Veer en Egbert de Vries van de AFWC. Een verkorte versie daarvan staat in het Jaarbericht 2017 van de AFWC.
In dit nummer veel aandacht voor sociale huisvesting. Aanleiding genoeg: in juni vindt het International Social Housing Festival (ISHF) plaats en de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties viert haar honderdjarig bestaan. Maar afgezien daarvan. Het is een goed moment om eens vooruit te kijken na die periode van publieke kastijding, de parlementaire enquête en de invoering van de nieuwe Woningwet.
Veel mensen huren een te kleine, te grote, te dure of te goedkope sociale huurwoning. De bestaande voorraad moet daarom beter worden gebruikt. Stadgenoot is om die reden voorstander van flexibele wooncontracten. Gaat na de vaste baan ook het vaste huurcontract overboord?
Bij loting heeft iedereen die reageert evenveel kans op de woning. Gezien de schaarste is het voor wethouder Laurens Ivens van Wonen niet opportuun om alleen het toeval te laten bepalen wie er in een woning komt. Aan de huidige wijze van het verloten van gereguleerde huurwoningen van corporaties moet volgend jaar een einde komen. SP-raadslid Erik Flentge steunt de wethouder. AFWC-directeur Egbert de Vries denkt daar anders over.
Ook voor de middenklasse zit de woningmarkt op slot. Voor een doorsnee gezin met een modaal inkomen is een passende huur- of koopwoning onbereikbaar geworden in de Metropoolregio. Wouter Beekers (ChristenUnie) pleitte er daarom onlangs in het FD voor om ook bij woningcorporaties weer meer te laten doen voor middengroepen. Moeten woningbouwcorporaties meer middeldure huurwoningen bouwen?