De gemeenteraad van Amsterdam heeft met de initiatiefnemers van het volksinitiatief Eerlijke kansen op sociale huurwoningen een compromis bereikt over een evenwichtiger verdeling van beschikbare sociale huurwoningen tussen voorrangsgroepen en andere woningzoekenden. Uiterlijk in het eerste half jaar van 2026 worden er honderd sociale huurwoningen aangeboden zonder urgentie of voorrang. Of vervolgens nog sprake is van bijstelling van het verdelingsbeleid is afhankelijk van de uitkomsten van al een lopend onderzoek naar het huidige woonruimtebeleid.
De vijf initiatiefnemers van het volksinitiatief vinden dat minimaal een kwart van de vrijkomende sociale huurwoningen beschikbaar moet zijn voor Amsterdammers zonder urgentie of voorrang. Zij beschouwen wonen als een recht, maar deze basisgroep is geen expliciete categorie in het woonbeleid. Ook is er weinig bekend over de kansen van deze groep woningzoekenden, maar de indruk bestaat dat er door een veelheid aan regelingen – Amsterdam kent 19 urgentieregelingen en 16 voorrangsregelingen – geen sprake is van een eerlijke kans. Ook bij gemeente en woningcorporaties bestaat daarover geen duidelijkheid; al eerder was dat voor corporaties, gemeente en huurdersorganisaties een reden de huidige voorrangregels te evalueren. De uitkomst van dat onderzoek wordt voor het einde van dit jaar verwacht.
De raadsleden Ayoub Taj (GroenLinks) en Myron von Gerhardt (VVD) voerden de afgelopen weken intensieve onderhandelingen met de initiatiefnemers. De uitkomst is dat de gemeenteraad erkent, dat een groot aantal woningzoekenden zonder urgentie of voorrang geen eerlijke kans maakt op een sociale huurwoning. Deze groep krijgt in de toekomst een eigen aanduiding. Ook neemt de gemeenteraad een ‘inspanningsverplichting’ op zich; mogelijk wordt volgend jaar het beleid aangepast en komt er een vast percentage woningen dat via Woningnet wordt toegewezen, waarbij urgentie of voorrang geen doorslaggevende rol speelt. Een en ander is afhankelijk van de evaluatie van het huidige beleid. Daarmee komt de gemeenteraad de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties tegemoet. De AFWC drong er op aan nu niet overhaast de regels te wijzigen, maar eerst die evaluatie af te wachten.
De gemeenteraad vraagt wel van woningcorporaties om op korte termijn stadsbreed honderd sociale huurwoningen beschikbaar stellen, die zonder urgentie of voorrang via Woningnet worden verhuurd. Het betreft woningen waarvoor geen passendheidscriteria gelden en ook geen voorrangsregels van toepassing zijn. De woningen komen uit de zogeheten ‘eigen beoordelingsruimte’; corporaties hebben formeel de mogelijkheid om een klein aantal woningen naar eigen inzicht toe te wijzen. Dat betekent wel, dat de raad afhankelijk is van de medewerking van de Amsterdamse corporaties. Taj en Von Gerhardt hopen dat door dat experiment een beter inzicht ontstaat in de praktijk van woonruimteverdeling.