Op welke manier kan Almere het beste groeien van 180.000 naar 350.000 inwoners? Aan de groei van de stad worden door Rijk en gemeente hoge eisen gesteld. Almere moet een bijdrage leveren aan de bloei van de Randstad. Tegelijk moet Almere een eigen gezicht krijgen. Het Rijk ziet verder de mogelijkheid om van het IJmeer tussen Amsterdam en Almere een waterpark te maken met woningen, mogelijkheden voor recreatie, natuur en mooie vestigingslocaties. Ook Almere heeft voorkeur voor ontwikkeling van de stad richting Amsterdam.
Vast staat dat Almere zowel in westelijke als oostelijke richting zal groeien. De nu voorliggende bouwstenen schetsen drie alternatieven met allerlei verschillende mengvormen: Almere Waterstad; Almere, Stad van water en groen; Almere Polderstad. De variatie is groot. De uitbreiding van Almere Pampus loopt van 13.500 tot 40.000 woningen. In 2009 wordt een voorkeursmodel samengesteld. Concrete bouwactiviteiten zijn voorzien vanaf 2015. Nodig ook. In dat jaar loopt de huidige stadsuitbreiding ten einde.
1. Almere, Stad van water en groen
In het alternatief Almere, Stad van water en groen, ontwikkelt de stad zich zowel in westelijke als in oostelijke richting. Pampus wordt met twintigduizend woningen een groot stadsdeel, maar het blijft binnendijks. In een hoge woningdichtheid wordt gebouwd tot op de dijk. De wijk oriënteert zich daarbij op Waterpark IJmeer.
In Oost ontstaan in een landschap met nieuwe bossen en een vergroot en waterrijk Horsterwold vervolgens drie verschillende kernen met elk zeven- tot achtduizend woningen met elk een klein centrum.
Aan beide kanten van Almere is dan sprake van forse uitbreiding. Om aan het gewenste aantal nieuwe woningen te komen is in de bestaande stad sprake van verdichting met vijftienduizend woningen. De extra woningbouw is gepland rondom het Weerwater en langs de A6. Ook bij deze ontwikkeling wordt de IJmeerlijn aangelegd, maar deze wordt dan doorgetrokken naar Hilversum/Utrecht. Station Almere Centraal groeit in dat model uit tot een belangrijk regionaal knooppunt.
2. Almere Polderstad
Het zwaartepunt bij het alternatief Almere Polderstad ligt in Almere-Oost. Daar komt een forse nieuwe stad van veertigduizend woningen. Ontwerpers hebben een stad voor ogen met een dicht bebouwd centrum met flinke kantoor- en appartementengebouwen. De A27 loopt onder dit centrum door. Eromheen liggen verschillende wijken in laagbouw met vooral woningen voor de middenklasse. Die stad biedt dus zowel hoogstedelijke, als suburbane milieus. Ook in dit alternatief komt er een nieuwe regionale railverbinding. Die Stichtse Lijn loopt van Almere-Centraal via Almere-Oost naar Hilversum/Utrecht. Pampus krijgt dan geen railontsluiting.
Groot-Oost is aan de polderkant verweven met een vergroot OostvaardersWold en met nieuwe plassen in het Noorden. In dit alternatief wordt Almere-Pampus een rustig binnendijks woongebied rondom waterplassen. Het Stadshart blijft het centrum van Almere. Groot-Oost krijgt alleen een aanvullend stadscentrum. In de bestaande stad worden slechts 6500 woningen gebouwd.
3. Almere Waterstad
Het alternatief Almere Waterstad gaat met grootschalige investeringen in vooroevers en wetlands uit van ecologische verbetering van het IJmeer. In samenhang daarmee wordt het zwaartepunt van het toekomstige Almere-Pampus bepaald door buitendijkse ontwikkelingen. Naast twintigduizend woningen binnendijks, kunnen op eilanden in het IJmeer vijftien- tot twintigduizend woningen verrijzen. Het buitendijkse land bestaat uit eilanden die door zandophoging worden gemaakt en met ieder een eigen waterkering. Opmerkelijke bouw in het water moet de stad een fraaie uitstraling aan een stedelijke baai opleveren. Binnen- en buitendijks ontstaan woonmilieus vergelijkbaar met IJburg en het Oostelijk Havengebied.
In dat model wordt aan de oostkant van de stad gekozen voor een dun bebouwde polder. Dat gebied behoudt een vrij open karakter, waarbij de agrarische sector deels gehandhaafd blijft. Realisatie van een dergelijke ontwikkeling kan niet zonder de aanleg van een IJmeerlijn: een regionale railverbinding van Schiphol via Zuidas, Zuidoost, IJburg door het IJmeer naar Almere Pampus.