De 48 bedden in het Instroomhuis van het Leger des Heils en HVO-Querido blijven steeds langer door dezelfde mensen bezet. Door het tekort aan goedkope huurwoningen hapert de doorstroming naar reguliere huisvesting. Sommige daklozen verblijven al enkele jaren in deze opvangvoorziening. NUL20 bracht een bezoek aan het Instroomhuis aan de Zeeburgerdijk.
Katia Biemans-Maas, hoofd van het bureau trajectmanagement van het Leger des Heils, vertelt dat inmiddels een op de drie mensen die in het Instroomhuis worden opgevangen een zogenoemde economische dakloze is. “Dit zijn mensen die dakloos werden nadat ze bijvoorbeeld hun werk kwijtraakten en de huur of hypotheek niet meer konden betalen. Of ze zijn door een scheiding dakloos geraakt. Vaak hebben ze in de eerste periode nog wel een sociaal vangnet waar ze terechtkunnen, maar dat houdt meestal niet lang stand. Wanneer ze uiteindelijk op straat belanden, gaat het snel bergafwaarts. Voor de daklozen die in eerste instantie nog zelfredzaam zijn, is er eigenlijk vanaf het begin onvoldoende opvang.”
Achter een van de computers in de recreatieruimte van het Instroomhuis ontmoeten we een man van in de vijftig die drie jaar geleden na een scheiding dakloos raakte en sinds een half jaar in het Instroomhuis verblijft. Hij was in een ander leven productbeheerder in de ICT, raakte zijn baan kwijt en ging uiteindelijk scheiden. “Als 45-plusser kom je niet meer aan de bak. De maatschappij is wat dat betreft keihard geworden. Ik heb geloof ik wel 1800 keer gesolliciteerd. Sinds mijn scheiding ben ik op zoek naar een woning, maar ook dat lukt niet. Je komt in een vicieuze cirkel terecht. Hier in het Instroomhuis word je geholpen om je leven weer op de rails te krijgen, want zonder een eigen dak boven je hoofd is dat verdomde lastig.”
De man, die liever anoniem wil blijven, vertelt dat hij overal heeft rondgezworven. “Ik heb op straat geslapen en in de winteropvang. Van dat op straat leven word je ziek. Ik loop nu al een half jaar ziekenhuis in en uit. En ook geestelijk gaat het steeds slechter. Je loopt maar te malen: wat doe ik toch fout, waarom lukt niks meer? Waar ik nu op hoop is eigen woonruimte. Dat is op dit moment het allerbelangrijkste.”
Verlies van eigenwaarde
De 36-jarige Serdal is zes jaar dakloos en verblijft al bijna twee jaar in het Instroomhuis. Serdal: “Ik heb jaren op straat geleefd. Dat was een heel moeilijke tijd. Je verliest je eigenwaarde en sluit je af voor sociale contacten, omdat je je schaamt voor de situatie waar je in zit. Zo raak je in een isolement. Ik kwam in contact met drugs en daardoor ging het van kwaad tot erger.”
Ook Serdal raakte dakloos na een scheiding. Hij bleef in het huis wonen, terwijl zijn vriendin en kind naar elders vertrokken, maar kon in zijn eentje de huur niet opbrengen. “Toen is de boot zeg maar gezonken en ben ik op allerlei manieren in de problemen geraakt en met justitie in aanraking gekomen. Een advocaat heeft me op dit traject gewezen en sinds ik hier zit, gaat het veel beter. Nu heb ik alle rust om de zaken op een rijtje te krijgen, zodat ik uiteindelijk weer op mezelf kan gaan wonen.”
Serdal werkt sinds kort als vrijwilliger bij Team ED: een organisatie die ervaringsdeskundigen inzet bij diverse instellingen. Zo geeft hij gastlessen aan studenten van de studierichting maatschappelijke hulpverlening aan de HVA. Ook volgt hij een cursus om binnenkort voorlichting te geven aan de politieacademie. Serdal: “Je moet hier iets doen aan dagbesteding en dit kwam op mijn pad. Het is heel leerzaam en leuk om te doen. Ik doe op deze manier ook werkervaring op en hoop uiteindelijk weer een baan te vinden.”
Serdal heeft een nieuwe vriendin in Apeldoorn bij wie hij inmiddels ook een kind heeft. “Mijn grootste wens is een woning in Amsterdam die groot genoeg is om samen te gaan wonen. Ik moet nog een jaar in de schuldsanering blijven en hoop daarna te kunnen bewijzen dat ik het zelf weer aankan. Ik heb er alle hoop op dat dat gaat lukken en dat ik alle ellende eindelijk achter me kan laten.”
Eindelijk een woning
Na zeventien jaar ingeschreven te hebben gestaan bij WoningNet is het zover: Helga heeft een paar dagen geleden de sleutel gekregen van een huurwoning van Eigen Haard op een paar honderd meter van het Instroomhuis, waar ze sinds een half jaar verblijft. Ze is moeder van twee volwassen kinderen en heeft inmiddels ook een kleinkind. Haar dakloosheid was in eerste instantie het gevolg van drugsdelicten, waardoor ze een aantal keren in de gevangenis belandde.
“Daardoor raakte ik mijn huis kwijt. Ik kon alleen maar tijdelijk onderdak vinden in onderhuur. Ik zwierf met mijn kinderen van hot naar her en leefde soms op straat of in de opvang. Toen ik drie jaar geleden borstkanker kreeg, ben ik met een medische verklaring naar de DWI gegaan. Zij hebben mij naar het Leger des Heils gestuurd. Dankzij God ben ik genezen en heb ik nu een woning gekregen. Na al die jaren kan ik eindelijk rust vinden en mijn leven weer oppakken. Mijn kinderen wonen inmiddels ook op zichzelf”
Helga heeft overigens nog wat hobbels te nemen voordat ze werkelijk in haar pas gerenoveerde woning kan, maar ze glimt van trots wanneer ze de sleutels van haar nieuwe huis en het huurcontract laat zien. “Ik heb door een akkefietje met justitie nu tijdelijk geen uitkering maar ik vertrouw op de lieve heer dat het nu eindelijk allemaal goed komt!”
Lees ook: Doorstroming naar reguliere huisvesting stagneert (NUL20, november 2016)