In de eerste helft van 2023 blijft ook in Amsterdam de bouwproductie flink achter bij de doelstellingen. Er zijn 2.355 woningen in aanbouw genomen, waaronder 1.576 sociale huurwoningen en 211 middeldure huurwoningen. Wethouder Reinier van Dantzig verwacht dat aan het eind van het jaar de teller staat op zo'n 4.500 woningen. Vorig jaar werd nog een recordaantal van 8.400 woningen in aanbouw genomen en de langjarige doelstelling is 7.500 per jaar.
Vandaag kondigt Amsterdam samen met bouwende partijen een aantal maatregelen en nauwere samenwerking aan die verdere stagnatie moet voorkomen. De bottom line van dit Doorbouwakkoord is om gezamenlijk per probleemproject met open boeken te bekijken of en op welke wijze het project kan worden vlotgetrokken. Dat kan tot bijstelling van zowel de grondprijs als het woningbouwprogramma leiden, al blijft 40-40-20 het uitgangspunt. Ook werkt de gemeente aan structurele versimpeling en verbetering van de werkwijze.
Van Dantzig: “Het is nu echt heel lastig voor ontwikkelaars om projecten financieel rond te krijgen. Tegelijk is het tekort aan woningen één van de belangrijkste zorgen van Amsterdammers en een woning heel belangrijk voor hun bestaanszekerheid. Het leed van de woningzoekende lijkt soms abstract maar is heel concreet, vooral bij jonge mensen. Voor hen willen we doen wat we kunnen om, in goed overleg met corporaties en ontwikkelaars, het bouwen in deze moeilijke tijden extra te stimuleren."
Open boeken
Gezien de sterke daling van de bouwvergunningen lijkt een ambitie van 7.500 nieuwbouwwoningen ook voor komende jaren onhaalbaar. Aan de verslechterende marktomstandigheden hebben volgens Van Dantzig de stijgende bouwkosten, hoge rente en onzekerheid over huurregulatie bijgedragen. Om verdere stilstand in de bouw tegen te gaan heeft Amsterdam een 'doorbouwakkoord' gesloten met de koepelorganisaties NEPROM, IVBN, AFWC, Bouwend Nederland en Vastgoedbelang. Dit akkoord benadrukt de collectieve inzet om woningbouwprojecten te laten doorgaan. "Het moet natuurlijk nog in de praktijk blijken. Maar andere gemeenten zouden aan deze aanpak een voorbeeld kunnen nemen. Alleen in Rotterdam doen ze iets vergelijkbaars", aldus Desirée Uitzetter, voorzitter van NEPROM. Directeur Anne-Jo Visser van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) wijst op het belang van het doorgaan van grote projecten, ook voor de sociale huursector. Corporaties nemen vaak woningen van ontwikkelaars af in een groter bouwplan.
Grondprijzen
Aan de tenderprocedures verandert vooralsnog niets, maar de grondprijs is niet meer in beton gegoten. De gemeente wil in transformatieprojecten de eerder afgesproken grondprijzen op een later moment opnieuw tegen het licht houden. Naast deze tijdelijke crisismaatregel onderzoekt de gemeente in overleg met marktpartijen naar andere verbeteringen, zoals een indexatie van grondprijzen die beter aansluit op de marktontwikkelingen. Tot slot wordt onderzocht of grondprijzen bij transformatieprojecten pas later kunnen worden vastgelegd. Eerder was al besloten de grondprijsindexering dit jaar te dempen, uitstel van bestaande bouwafspraken te verlenen en de tijdelijke 'transformatie-impuls' te verlengen.
Van Dantzig zegt ook gebruik te willen maken van de landelijke Startbouwimpuls. De aanvragen daarvoor zijn overigens zwaar overtekend, ook na de op Prinsjesdag aangekondigde verhoging van het budget van 250 naar 300 miljoen. Niet gunstig is bovendien dat het kabinet deze subsidie landelijk wil spreiden.