De Amsterdamse erfpachtgrond is veel minder waard dan de gemeente eerder heeft berekend. Zo concludeert de commissie-Monster in een rapport dat is geschreven op verzoek van de Stichting Erfpachters Belangen Amsterdam (SEBA). Volgens berekeningen van oud-rechter Nol Monster komt de waarde hooguit op 20 miljard euro uit. Met de waarderingsmethode van de gemeente zou de grond nu 60 miljard waard zijn.
Vorig jaar liet de gemeente drie hoogleraren advies uitbrengen over de herziening van het erfpachtstelsel. Volgens Monster hebben zij in het rapport ‘Schoon Schip’ de prijs waartegen erfpachters de canon eeuwigdurend kunnen afkopen niet goed bepaald. De zogeheten ‘Grondwaardecommissie’ gaat ervan uit dat een huis slechts de bouwkosten waard is en dat de rest van de waarde in de grond zit. “'Voor een huis op erfpacht is dat juridisch niet zuiver en bovendien wordt afkopen daardoor zo duur dat niemand het zal doen”, aldus Monster. “Terwijl de gemeente toch wil dat veel erfpachters afkopen.”
Monster en zijn commissie stellen voor om de prijs van afkopen in lijn te brengen met de fiscale wetgeving voor erfpacht. “Als een grondbezitter die zijn land verpacht komt te overlijden, moeten zijn erfgenamen erfbelasting betalen over een bedrag van zeventien keer de canon. Dat lijkt ons voor de stedelijke erfpacht ook een logische vuistregel. Voor een gemiddeld Amsterdams huis kost eeuwig afkopen dan enkele tienduizenden euro's.”
“De lagere waardering door de commissie-Monster komt overeen met de kritiek die wij al langer hebben,” zegt SEBA-voorzitter Koen de Lange. Hij wil met de gemeente onderhandelen over een compromis. Komend voorjaar zal wethouder Van der Burg van Grondzaken nadere voorstellen doen over de overgang van de veel bekritiseerde erfpachtsystematiek naar een stelsel van eeuwigdurende erfpacht.