De Schoolstraat in Amsterdam-West. Foto: Nico Boink
Dankzij het inmiddels niet meer zo nieuwe puntensysteem, maakten starters en jongeren tot 35 jaar in 2024 opnieuw meer kans op een sociale huurwoning in de regio Amsterdam. In 2024 werden 12.851 sociale woningen verhuurd, 50 procent daarvan ging naar starters op de woningmarkt – mensen die geen woning achterlaten. In 2023 was dat 48 procent. Ook de gemiddelde wachttijd voor een woning daalde, van 12,1 naar 10,7 jaar. Dat blijkt uit de tweede jaarrapportage Woonruimteverdeling in de regio Amsterdam. Overigens nam de kans op een woning wel licht af, omdat het aantal actieve zoekers is toegenomen tot 170 duizend.
Maar dat doet niets af aan de werking van het puntensysteem. Directeur-bestuurder van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) Anne-Jo Visser: “De daling van de wachttijd laat zien dat mensen sneller aan een woning komen. Het doel van het puntensysteem is mensen die actief zoeken of in een dringende woonsituatie zitten sneller aan een woning te helpen. Daar slagen we steeds beter in.”
Actief zoeken
In januari 2023 is in de regio Amsterdam na jarenlange voorbereidingen een nieuw systeem voor woonruimteverdeling ingevoerd, gebaseerd op punten. Voor woningzoekenden op WoningNet en Woonmatch telt sindsdien niet alleen meer de inschrijftijd, maar ook hoe actief ze zoeken, lees: reageren op een aangeboden woning. De bedoeling daarvan was dat woningzoekenden die om woonruimte zitten te springen, meer kans op een woning maken dan voor 2023, toen alleen de inschrijfduur telde voor een plek op de wachtlijst.
Het systeem geldt voor de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Diemen, Edam-Volendam, Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder-Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland, Wormerland en Zaanstad.
Rechtvaardiger
"Het is fijn om te zien dat iets dat in theorie de verdeling rechtvaardiger zou moeten maken, dat in de praktijk ook doet", zegt wethouder Adam Elzakalai van gemeente Amstelveen – namens de regio woordvoerder over het nieuwe woonruimteverdelingssysteem. "Je ziet dat mensen actiever zoeken en jongeren en starters meer kans maken op een sociale huurwoning." Bovendien weigeren mensen minder vaak een woning, omdat dat puntenverlies oplevert. Elzakalai, met een glimlach: "Ja, als je reageert, kun je ook een woning toegewezen krijgen." In 2022 moest een woning nog acht keer aangeboden worden voordat iemand toehapte, in 2024 nog maar drie keer.
"Ja, als je reageert, kun je ook een woning toegewezen krijgen"
De gemiddelde zoektijd – de tijd tussen de eerste reactie en het toegewezen krijgen van een woning is desondanks nog altijd een opvallende 5,3 jaar (in 2023 5,7 jaar). Dat komt, aldus Elzakalai, doordat het nog steeds gaat om passende woningen en de zoektijd een gemiddelde is. "Jongeren tot 28 jaar en ouderen vanaf 65 jaar hebben een kortere zoektijd.”
Afvlakken
Elzakalai verwacht dat het effect van het systeem voor starters gaandeweg zal afvlakken. "Je zult steeds meer punten nodig hebben om een woning te krijgen, omdat steeds meer mensen zoekpunten opbouwen, en zolang het aantal woningen niet toeneemt – wat iedereen natuurlijk wil – blijft het toch bij herverdelen van het beschikbare aanbod, maar dan eerlijker."
In 2026 worden de resultaten grondig geanalyseerd. Elzakalai zou bijvoorbeeld wel willen weten of ook alle doelgroepen worden bereikt. "Er zijn nu eenmaal mensen die digitaal minder vaardig zijn, en vissen die nu niet achter het net?"