"Om het enorme woningtekort in te lopen, zijn regie en forse investeringen van de rijksoverheid nodig', aldus een oproep van een brede coalitie van partijen tijdens de landelijke Woontop op 29 februari in Den Haag. Om de gewenste jaarproductie van 100.000 woningen - waarvan tweederde in het lagere en middensegment - te realiseren, is het nodig dat het Rijk jaarlijks bijspringt met drie tot vijf miljard euro.
Provincies, gemeenten, corporaties, bouwers, ontwikkelaars, beleggers, makelaars en bij de woningbouw betrokken consumentenorganisaties hebben een 'uitvoeringsagenda' opgesteld hoe de woningproductie op het gewenste peil kan worden gebracht, oftewel 100.000 woningen per jaar. Tijdens de landelijke Woontop op 29 februari in Den Haag vroegen ze de politieke partijen dit initiatief te omarmen. En ze sporen het nieuwe kabinet aan hiervoor jaarlijks miljarden vrij te maken. Ze erkennen dat het laatste kabinet Rutte Volkshuisvesting weer terug op de landelijke agenda heeft gezet, maar de inspanningen van minister De Jonge zijn nog onvoldoende: "Waar wij behoefte aan hebben zijn structurele middelen’, zegt Van Rijn. ‘Stop met het iedere keer klaarzetten van losse potjes."
Het financiële wensenpakket van partijen als NVM, Aedes, Neprom, Woonbond, Bouwend Nederland en Vastgoed Belang is zeer divers. Zo willen ze structurele rijksbijdragen voor de aanleg van infrastructuur bij nieuwe woonwijken, versterking van de financiële positie van gemeenten, afschaffing van de vennootschapsbelasting voor woningcorporaties en een ‘substantiële verlaging’ van de overdrachtsbelasting voor beleggers.
Maar het gaat niet alleen om geld, benadrukt Martin van Rijn, voorzitter Aedes: 'Veel vertraging ontstaat bij de planvorming. We moeten de krachten van marktpartijen, corporaties en overheden bundelen. Niet meer op elkaar wachten, maar gelijktijdig aan de slag en in gemeenten de inwoners vroegtijdig bij de plannen betrekken.' Om vertraging van woningbouwplannen door bezwaarprocedures terug te dringen pleiten de partijen voor aanpassing van wetgeving, het versterken van de capaciteit van de Raad van State en het zwaarder laten wegen van het belang van woningzoekenden.
Sneller en goedkoper bouwen
De partijen hebben afgesproken om industriële woningbouw te bevorderen en eisen ten aanzien van nieuwbouw te uniformeren, omdat alleen daarmee sneller, goedkoper en vooral ook duurzamer gebouwd kan worden. Industriële woningbouw kan een vliegwiel zijn voor de woningproductie, aldus de coalitie. Zeker als overheden hun eisen aan nieuwe en betaalbare woningen op landelijk niveau standaardiseren.
Grondkosten en grondverwerving is een andere bottleneck om betaalbare woningen te bouwen, helemaal als ook de kosten van infrastructuur op het project drukken. Het manifest wijst er ook op dat er een aantal obstakels grotendeels buiten het domein van de woningbouw ligt, zoals de stikstofproblematiek, de netcongestie en 'het nieuwe stikstof': de Kaderrichtlijn Water. Ook daar moet het Rijk het voortouw nemen om deze 'kritische succesfactoren' op te ruimen.
Voortgang bewaken
De partijen hebben afgesproken samen met het Rijk een monitoringssysteem te ontwikkelen dat inzicht geeft over wat waar gebouwd moet worden en waarin de voortgang van elk woningbouwplan in Nederland nauwkeurig bewaakt wordt. Wethouder Hein de Haan namens VNG-commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit: 'Provincies, gemeenten, corporaties en ontwikkelaars gaan hun gegevens bundelen. Met behulp van dit systeem worden vertragingen eerder zichtbaar en kunnen belemmeringen sneller achterhaald en opgelost worden.'
De Uitvoeringsagenda Wonen werd 29 februari ondertekend door Aedes, Bouwend Nederland, G40, IPO, IVBN, NEPROM, NVM, VNG, Vereniging Eigen Huis, Vastgoed Belang, WoningBouwersNL en de Woonbond.