Het nieuwe tehuis van HVO/Querido op het Steigereiland trekt de aandacht met zijn zongele raamkozijnen. Het staat bijna letterlijk in de achtertuin van de eigenzinnige, welstandsvrije herenhuizen in de Zuidbuurt. Hier komen zestig ex-thuislozen te wonen, die allemaal een eigen kamer krijgen met badcel en toilet. 

Het wooncomplex is vernoemd naar Martien Schaaper, die als beleidsmaker van de toenmalige Nationale Woningraad onvermoeibaar pleitte voor meer betrokkenheid van instellingsbewoners bij de totstandkoming en het beheer van hun woonomgeving. Zijn idealen worden in dit door architect Friso ten Holt ontworpen gebouw gerealiseerd.

Het Martien Schaaper moet functioneren als een trainingshuis. Een team van zestien woonbegeleiders is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. Eric Holt is teamleider. “De bewoners gaan bij ons een traject aan van A tot Z, van afhankelijkheid naar zelfstandigheid. In drie jaar tijd leer je zelfstandig te wonen. Eerst moet je de problemen waardoor je op straat bent beland onder controle krijgen. Vervolgens ga je op zoek naar werk of een andere tijdsbesteding die een meerwaarde aan je leven geeft. Samen zoeken we uit welke stappen je moet nemen om daar te komen.”

Het restaurant op de begane grond past in die opzet. Eric Holt: “We hopen op een aantal culinaire talenten onder onze bewoners, die onder leiding van een chef-kok het restaurant op poten zetten. Zij worden grotendeels verantwoordelijk voor het draaiende houden van het restaurant.”

Rust

Een van de eerste bewoners is Harrie Linger. Hij is blij dat hij uit de reguliere opvang weg is. Wat zijn zijn talenten? “Muziek, jazz, ik speel piano, wie weet straks hier in het restaurant. Maar sociaal hè, ik kan erg goed met mensen omgaan. Ik was jongerenwerker en ik zou graag weer iets in die hoek willen doen.”

Als onderdeel van de bijzondere aanpak in het Martien Schaaperhuis beslissen de bewoners mee over de huisregels, over huisdieren, het aanzien van de balkons en drugsgebruik op je kamer. Volgens Linger heeft het geen zin drugs te verbieden. “Je kunt alleen maar afkicken als het uit je zelf komt. Dat weet ik uit eigen ervaring. Het grote voordeel van het Martien Schaaperhuis is dat je niet meer op zoek hoeft naar een plekkie. Dat betekent zoveel rust. Ik zie meer in voorlichting over wat drugs met je doet, met je geest en je lichaam.”

Begeleidingscommissie

Toen de komst van het Martien Schaaperhuis zes jaar geleden officieel bekend werd, waren de eerste kavels op het Steigereiland verkocht. Het nieuws zorgde voor flink wat commotie. Om een brug te slaan tussen het Martien Schaaperhuis en de buurt stelde stadsdeel Zeeburg een begeleidingscommissie in, waarin ook de buurtregisseur zit. Een van de actiefste buurtbewoners is Rob Schepers. “We moeten nog afwachten hoe het loopt want het huis is nog niet volledig bezet. Iedereen is bang voor drugsgebruik en spuiten. Nu zijn het niet allemaal drugsgebruikers, maar het is wel duidelijk dat de bewoners van het Martien Schaaperhuis vanuit een ander perspectief leven dan de meeste andere inwoners van de Zuidbuurt. Toch moeten we het met elkaar rooien. Daarom is het goed om met elkaar in gesprek te blijven. Ook over de leefregels. Laatst hadden ze bedacht om onhandelbare personen buiten te laten afkoelen. Dat leek ons geen goed idee en dat waren ze uiteindelijk ook met ons eens. Bij overlast op straat zullen we meteen aan de bel trekken. Volgens mij zijn de meeste buurtbewoners best bereid zich in te zetten voor goede verhoudingen. We hebben zelfs voorgesteld in dat grote gebouw iets van naschoolse opvang te organiseren. Daarmee zouden ze enorm veel goodwill kweken. Ze zouden erover nadenken.”

Het Martien Schaaperhuis wil zelf ook geen gesloten bastion zijn. Het restaurant moet buurt- en stadgenoten naar binnen lokken. Eric Holt: “We willen nadrukkelijk een rol spelen in de IJburgse gemeenschap. Als tante Alie uit de buurt jarig is dan kan zij dat bij ons vieren. Wij verzorgen de catering.”