De wooncoöperatie moet een plek krijgen in de Woningwet. Dat stelt minister Blok in een uitwerking van deze organisatievorm die hij ter consultatie rondstuurde naar Aedes, VNG, Vereniging Eigen huis, Woonbond, CFV en WSW. De steun voor zelfbeheerprojecten groeit.
De minister zei Adri Duivesteijn tijdens het roemruchte Eerste Kamerdebat over de verhuurderheffing toe werk te maken van de wooncoöperatie. Ook tijdens de parlementaire enquête adviseerden enkele deskundigen positief over meer zelfbeheer door huurders. In een wooncoöperatie organiseren huurders en kopers zelf hun huisvesting. Om onnodige drempels weg te nemen is een wetswijziging nodig, schrijft de minister. Bijvoorbeeld om mogelijk te maken dat corporaties op verzoek van wooncoöperaties het onderhoud van de woningen op zich nemen. En om zittende bewoners meer tijd te gunnen om gezamenlijk een complex aan te kopen. En wellicht is het ook nodig de Overlegwet aan te passen waardoor verhuurders kunnen worden verplicht het gesprek aan te gaan met huurders die een coöperatie willen vormen. Platform31 zet een programma Wooncoöperaties op. De Woonbond gaat wonen in zelfbeheer, onder meer in de vorm van wooncoöperaties, actief bevorderen. De bond gaat huurders ondersteunen in het opzetten van zelfbeheerprojecten en wooncoöperaties en het Woonbond Kennis- en Advies Centrum (WKA) start hiertoe een pilot.
Als de term wooncoöperatie valt, mag de naam Adri Duivesteijn niet ontbreken. De voormalige wethouder van Almere maakte zich in zijn ‘afscheidsessay’ ‘De Wooncoöperatie: Op weg naar een zichzelf organiserende samenleving’ sterk voor de oprichting van “een eigendomsneutraal woonstelsel, waarbinnen mensen zelf verantwoordelijkheid nemen voor de eigen woon- en leefomgeving”. Hij ziet wooncoöperaties als een logisch vervolg op het zelfbouwconcept ‘Ik bouw betaalbaar in Almere’ (IbbA). Duivesteijn - toch al nooit een fan van grote woningcorporaties - stelde voor dat corporaties een deel van hun bezit in stappen overdoen aan dergelijke collectieven, waarvan zowel huurders als kopers aandeelhouder kunnen zijn. Daarmee wordt direct kapitaal vrijgemaakt dat nu “verborgen zit onder de woningen van corporaties”. Huurders kunnen via een hypotheek het zakelijk recht verkrijgen op een woning en het lidmaatschap in de coöperatie. De woning kan in stappen of gedeeltelijk worden aangekocht.
Duivesteijn: “In mijn ogen is een wooncoöperatie niet meer - maar zeker ook niet minder - dan een vorm van gezamenlijk bezit en beheer, van modern aandeelhouderschap van burgers.”
Hij noemde de door Ymere en Almere opgerichte buurtcoöperatie Nobelhorst een eerste aanzet daartoe: “Daar is een formele structuur bedacht, waarmee huurders en kopers gezamenlijk de verantwoordelijkheid krijgen voor het ontwerp, de realisatie en het beheer van grote delen van de openbare en gemeenschappelijke ruimten.”