Eén van de kenmerken van Amsterdam-Noord is, dat het bestaat uit heel verschillende wijken en buurten, die gescheiden zijn door groenstroken. Noord wordt dan ook door haar inwoners veelal getypeerd als een groen stadsdeel. Dit groene imago is niet in het minst te danken aan de stedenbouwkundige opzet van de grote stadsuitbreidingen uit de jaren vijftig en zestig, waartoe ook De Banne-Zuid behoort. De woningen uit die tijd zijn nu veelal te klein, maar juist op de verdeling van bebouwing en groen, en de opzet van de infrastructuur is weinig kritiek. Vroeger is er echt wel met visie gebouwd.
Amsterdam-Noord gaat flink op de schop. Maar de ervaringen de stedelijke vernieuwing in het zuidelijk deel van De Banne stellen ons niet gerust. Het lijkt er sterk op dat de financiële systematiek die het gevolg is van het Aanvullend Convenant Erfpacht (ACE) corporaties op verkeerde gedachten brengt.
Dat zit zo. De te slopen woningen staan op grond met een oud en goedkoop erfpachtcontract. Woningcorporaties waken er voor om dat open te breken. Er staan veelal kleine woningen op, die bij sloop-nieuwbouw worden vervangen door grotere. Maar volgens het Aanvullend Convenant Erfpacht moet bij projecten waarbij de totale vloeroppervlakte stijgt met meer dan 10 procent een extra vergoeding worden betaald aan de gemeente. Daarmee is het voor woningcorporaties onaantrekkelijk de dichtheden te vergroten. Dus wat doen ze? Zij verlagen het aantal woningen binnen het bouwblok. Het resultaat is dat ze grote tot zeer grote, en dus dure woningen bouwen op zeer goedkope grond.
Dat vindt het stadsdeel niet leuk. Bij stedelijke vernieuwing moet het woningaantal wel op peil blijven, ja liefst nog wat stijgen. Het gevolg is dat er binnen het gebied van de stedelijke vernieuwing gezocht gaat worden naar nieuwbouwlocaties en dan komt men uit bij groenstroken.
Volgens ons moet er gekeken worden naar de huidige erfpachtsystematiek, hoe gevoelig het onderwerp politiek ook is. Want deze erfpachtregeling ontneemt Amsterdam z’n groen.
Want is het ACE er onderliggend niet de oorzaak van dat de groenstrook langs de IJdoornlaan bebouwd gaat worden met joekels van woontorens met negen tot vijftien bouwlagen? ANGSAW is begin dit jaar middels een raadsadres hierover naar het gemeentebestuur gestapt. De reactie van B en W was dat “het ACE niet leidt tot (negatieve) stedenbouwkundige neveneffecten”. Er wordt geconcludeerd door B en W dat er niets aan de hand is, want bij stedenbouwkundige vernieuwing geldt uiteindelijk het primaat van de politiek. De politiek beslist immers wat, waar en hoe gebouwd en herbouwd gaat worden. De gemeenteraad aanvaardde dit en schoof de visie van ANGSAW terzijde. Nu op het stadhuis het licht is doorgebroken ten aanzien van de stroperige procedures in de woningbouw en de te ingewikkelde grondprijsberekening, moet ook dit standpunt herroepen worden. Want de situatie lijkt verdacht veel op de dodelijke omhelzing van Stadig: “de stadsdelen willen huizen, de ontwikkelaars moeten ze betalen en het stadbestuur beslist.” (citaat van Duco Stadig uit artikel in Het Parool van 4 september 2004). Geheel in de stijl van de uitingen van Stadig en Verdellen moet de straf die via het ACE nu staat op het bouwen van veel woningen op oude erfpachtgrond vervallen. Dan is het niet meer nodig veel te veel groene voegen in tuinsteden vol te bouwen.

Ron de Muijnck
De Muijnck is lid van de bewonersvereniging ANGSAW uit Amsterdam-Noord

ANGSAW staat voor Amsterdam-Noord, Groene Stad Aan het Water. De bewonersvereniging wil de evenwichtige ontwikkeling van Amsterdam-Noord bevorderen.
Meer informatie op de website http://home.planet.nl/~angsaw/